فرقه های فعّال صوفیه در ایران
قسمت دوم
فرقه نعمت اللهی صفی علیشاهی
بعد از رحمت علیشاه، محمد کاظم اصفهانی مشهور به « سعادت علیشاه » ، ادعای قطبیت کرد و در همان حال، حاج آقا محمد، مشهور به « منور علیشاه » نیز مدعی قطبیت شد و در همین اثنا، میرزا حسن علی ملقب به صفی علیشاه، با آقا محمد دست بیعت داد و بعد او را کنار زد.
میرزا حسن علی، ملقب به صفی علیشاه در سال 1251 ق در اصفهان به دنیا آمد و در سال 1316 ق در گذشت.
صفی قبل از مرگ خود، میرزا محمد خان، مشهور به حیرت علیشاه نائینی را به عنوان جانشین معرفی نمود و حیرت علیشاه به عنوان جانشین با ظهیر الدوله، داماد ناصرالدین شاه درگیر شد که در نهایت، از ترس او به ماهان کرمان رفت و در سر قبر نعمت الله ولی پناهنده شد.
صفی علیشاه قدرت نفوذ زیادی داشت و حتی در خانواده ناصر الدین شاه نفوذ کرد و دختر شاه، « فروغ الدوله » مشهور به ملکه ایران و دامادش ظهیر الدوله ملقب به صفا علی، صوفی شدند.
صفا علیشاه انجمن اخوت را راه اندازی کرد و این فرقه در قالب انجمن، به کار خود ادامه دادند.
بیشتر صوفیه معتقدند که حیرت علیشاه به عنوان قطب جانشین نداشت، بلکه سه یا چهار نماینده داشت؛ اما بعداً، چند نفر از شاگردان وی ادعای قطبیت کردند، از جمله آنها « محمد ابراهیم نمازی (نیاز علی) » و « ادیب خراسانی ملقب به حاجی داداش ». بعد از او نیز شخصی به نام ساعدی دبیر دبیرستان های مشهد، ادعای قطبیت نمود.
شاخه دیگر این فرقه در قالب انجمن اخوت تا قبل از انقلاب فعالیت زیادی داشت و دکتر جواد صفایی رئیس آن بود.
ادعاهای صفی :
مهم ترین اثر صفی، زبدة الاسرار است. وی شاعر زبردستی بود که به مبانی عرفانی هم بالنسبه آشنایی داشت؛ ولی بعد از گرفتن کارش ادعاهای گزافی کرد.
وی در زبده الاسرار می گوید :
انبیاء را در نبوت رهبرم اولیاء را در ولایت سرورم
من صراط مستقیم هستم،هله هر چه من جز، راههای باطله
(دیوان صفی/ص138/چاپ های قبل از سال 1382 چراکه در چاپ های بعد از سال 82 اینها را حذف کرده اند)
************
صاحب عون نوائب کیست؟من در حقیقت ذات واجب کیست؟من
مظهر کل عجائب کیست؟من مظهر سرّ غرائب کیست؟من
**********
و باز می سراید :
هزار دور از سپهر، چو بگذرد، گه شود که تا یک آدم به دهر، صفی علشاه شود
(زبدة الاسرار/ص233/ چاپ های قبل از سال 1382 چراکه در چاپ های بعد از سال 82 اینها را حذف کرده اند)
ویا می سراید:
قصه کوته بنده شو در کوی من تا به دل بینی چو موسی روی من
زنده گردی چون مسیح از بوی من عاشقانه چون کنی رو سوی من
(همان/ص131)
« مدرسی چهاردهی » از شاگردان کیوان قزوینی در مجله ای خواندنی ها در سال 1351 آورده است :
از کیوان پرسیدم که در مورد صفی چه دیده ای؟ گفت : صفی حضرت عیسی (علیه السلام) را به خواب دیده و حضرت عیسی (علیه السلام) به او گفته : مانند من بی جفت باش.
جالب اینجاست که بعد از دو سال از این جریان، صفی عاشق دختر سراج می شود و بعدها چهارزن می گیرد.
کلمات کلیدی:
